Στον «κήπο» του Παπαδιαμάντη

Λέξεις του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «μεταφρασμένες» σε νότες από τον Σταύρο Ξαρχάκο. Η μουσική της «Φόνισσας» ξεκλειδωμένη από τον Αλκίνοο Ιωαννίδη για να την ερμηνεύσει η Μαρία Φαραντούρη. Λόγια θαλασσινά του Παπαδιαμάντη ταξιδεμένα μέσα από όνειρα και κύματα από τους Δημήτρη Λιγνάδη και Νίκο Κουρή πάνω στο φέριμποτ της γραμμής Καβάλας- Θάσου. Αλλά και οι «Αλαφροΐσκιωτοι» της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, οι «Θαλασσινοί Ερωτες» και «Ο Αμερικάνος» θα είναι εκεί. Πού; Στο Φεστιβάλ Φιλίππων- Θάσου 2011, που, με αφορμή τα 100 χρόνια από το θάνατο του Ελληνα πεζογράφου, οι διοργανωτές έχουν προετοιμάσει αντίδωρα για τα δώρα-«κλειδιά» ζωής από τον αμάραντο λογοτεχνικό κήπο του Ελληνα δημιουργού.
Φέτος μάλιστα το φεστιβάλ, που, χάρη στο μεράκι του καλλιτεχνικού του διευθυντή, Θοδωρή Γκόνη, ανταποκρίνεται άξια στην έννοια «φεστιβάλ» διατηρώντας θεματική, αλλά και πρωτότυπες παραγωγές πέραν των μετακλήσεων, θα ακουμπήσει και πάλι στο γαλάζιο και πράσινο της Θάσου. Ετσι από τις 2 Ιουλίου μέχρι τις 20 Αυγούστου οι εκδηλώσεις θα απλωθούν στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων, στο Απεντομωτήριο (στον αύλειο χώρο), στο Κάστρο, στην «Παλιά Μουσική», κάτω από το Φάρο, στο Λιμάνι, στο θεατράκι του Μωχάμετ Αλη, στο αρχαίο θέατρο Θάσου, αλλά και σε ναούς, ταβέρνες και καΐκια, χώρους όπου «άγιασε» ο Παπαδιαμάντης. Ο Θοδωρής Γκόνης, που από το Νοέμβριο «ξενυχτάει» με το Σκιαθίτη λογοτέχνη, αποκαλύπτει στον «ΑτΚ» το πρόγραμμα, μιλά για τη μουσικότητα του συγγραφέα, εξηγεί γιατί δεν ήταν του κόσμου τούτου. Επίσης, αναφέρεται στον πολιτισμό και τα ΔΗΠΕΘΕ, λίγο πριν κυκλοφορήσει από τον «Εξάντα» ένα βιβλίο με διηγήματα και τίτλο «Ο ύπνος της Αδριανουπόλεως» και ένα δίσκο με τον Σωκράτη Μαλάμα και τον Μανώλη Λιδάκη.
«Πτωχοαλαζών»

Με δάνειο τον τίτλο από τα «Τραγούδια του Θεού» του Παπαδιαμάντη, η φετινή διοργάνωση φαίνεται ότι βαδίζει στα χνάρια της επιτυχημένης περσινής -που ήταν αφιερωμένη στον Γιώργο Χειμωνά. «Μετά τη συνένωση των δήμων Καβάλας - Φιλίππων, αλλά και την επιθυμία και των δημάρχων Καβάλας και Θάσου, το φεστιβάλ γίνεται Φεστιβάλ Καβάλας- Θάσου. Είμαστε ένα πάμφτωχο φεστιβάλ με προϋπολογισμό των 100.000 ευρώ, αλλά πολλούς καλούς φίλους. Και είναι η συγκυρία τέτοια, που μας χρειάζεται ο Παπαδιαμάντης. Τα κείμενά του είναι παρηγοριά και μας δίνουν κουράγιο για να συνεχίσουμε. Μακάρι να δεχτεί τα δώρα μας, που φέρνει σ' αυτήν τη γιορτή ο καθένας από τους καλλιτέχνες. Οπως έλεγε άλλωστε ο ίδιος για τον εαυτό του, ''είμαι και πτωχοαλαζών'' και είχε όλα του τα δίκια να είναι. Το ότι εμείς χτυπάμε την πόρτα δε σημαίνει ότι θα μας ανοίξει κιόλας. Οσον για τον τίτλο, αφενός ο ίδιος ήταν μεγάλος μουσικός, μεγάλος ψάλτης και αφετέρου τα κείμενά του είχαν μια μουσικότητα, ένα ρυθμό. Ξαγρυπνούσε τραγουδώντας τραγούδια στον Θεό. Και δεν είχε τα μέσα να ψευδίζει, αντίθετα με μας που σήμερα όλοι πληρώνουμε από τον πρώτο μέχρι τον τελευταίο πολίτη τα ''ψεύδη'' μας».
Σύμφωνα με τον Θοδωρή Γκόνη, πάντως, η ξεχωριστή αυτή προσωπικότητα των ελληνικών γραμμάτων «δεν είναι του κόσμου αυτού, είναι του πραγματικού κόσμου. Και παρά την άποψη που έχουμε για τον Παπαδιαμάντη, ότι ήταν απόμακρος και θρησκόληπτος πολύ, ήταν άνθρωπος της ζωής και ερωτικός και πιστός. Εζησε κεντρικά και είχε επίγνωση. Κινούνταν μεταξύ Δεξαμενής και Ψυρρή και έγραφε στην ''Ακρόπολη'' του Γαβριηλίδη. Φορούσε ρούχα παλιά από επιλογή και κοίταζε χαμηλά επειδή όλο και κάτι θα έβλεπε και θα σκεφτόταν, αλλά ποιος ξέρει τι φαρμάκια ήπιε -ας μην ξεχνάμε ότι όσο ζούσε δεν είδε έργο του τυπωμένο. Στην αλληλογραφία με τον πατέρα έγραφε κάπου ''ζητώ ενεστώς και εσείς μου δίδετε μέλλον. Τούτο είναι βραχνάς'' και αυτό δείχνει πολλά πράγματα. Ηταν πολίτης με την αρχαία ελληνική έννοια του όρου».

Ο ίδιος σχετικά με τον πολιτισμό σε καιρό κρίσης, αλλά και την πορεία και το μέλλον των ΔΗΠΕΘΕ -είναι καλλιτεχνικός διευθυντής αυτού των Σερρών- εξηγεί: «Εχει ξεκινήσει ένα καινούργιο κοσκινάκι γύρω από την ερασιτεχνική -εθελοντική παραγωγή, η οποία χρειάζεται ως συμπλήρωμα της κεντρικής παραγωγής. Το χειρουργείο το κάνει ο γιατρός όχι ο νοσοκόμος. Υπάρχει ένα μπέρδεμα στις μέρες μας. Δε βλέπουμε το ακριβές μέγεθος των πραγμάτων, αλλά ο τρόπος που συμπεριφέρεται κανείς και η διαγωγή είναι που σε κάνουν ή όχι Ελληνα και όχι η καταγωγή. Μπορεί κάποιος από τη Γη του Πυρός να είναι περισσότερο Ελληνας από κάποιον που γεννήθηκε στου Ψυρρή. Διαβρώνεται η νεολαία όταν της λένε ότι δεν χρειάζεται να μάθεις κάτι για να προχωρήσεις. Αυτό είναι καρκινογόνο, επτά φορές χειρότερο από τη ραδιενέργεια στη Φουκουσίμα. Και ας μην ξεχνάμε ότι είμαστε τα έργα μας. Ούτε αυτά που μας επαινούν ούτε αυτά που μας κατηγορούν. Από αυτήν την άποψη η συνάντηση με τον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού για την πορεία των ΔΗΠΕΘΕ ήταν απογοητευτική. Ανεξάρτητα από το αν θα μείνουν 4, 14 ή 21 αυτό που χρειάζεται είναι να εστιάσουμε στην περιφέρεια τοπικά και όχι τοπικιστικά και όχι απλώς να τονώσει το ερασιτεχνικό τοπίο. Το τοπικό θα είναι το περίσσευμα και ο στόχος ένα ρεπερτόριο που θα δώσει τους αυριανούς πρωταγωνιστές και θα στελεχώσει τις κεντρικές σκηνές. Επειτα, κλείνοντας το Εθνικό Κέντρο Θεάτρου και Χορού πήγαμε θεσμικά πίσω 100 χρόνια, πρέπει να υπάρχει έλεγχος, ώστε όλοι οι εμπλεκόμενοι να είναι συνεπείς προς τις συμβάσεις. Αντιστοίχως δεν καταλαβαίνω, γιατί πρέπει να υπάρχει το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου».
Το πρόγραμμα
Η έναρξη του Φεστιβάλ θα γίνει στις 2 Ιουλίου, με τη συναυλία του Σταύρου Ξαρχάκου, στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα με έργα Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκου και ερμηνευτές τον Γιάννη Χαρούλη και τη Νατάσσα Μποφίλιου. Ο ίδιος ο συνθέτης θα μελοποιήσει και θα παρουσιάσει ένα κείμενο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, αποκλειστικά για το Φεστιβάλ. Σημειώστε ακόμα ότι η Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου θα παρουσιάσει το διήγημα του Παπαδιαμάντη «Αλαφροΐσκιωτοι» σε σκηνοθεσία της καθηγήτριάς τους, Μαριτίνας Πάσσαρη (20 & 21 Ιουλίου, Κάστρο).
Κάτω από τον Φάρο, μέσα στη θάλασσα η Λυδία Φωτοπούλου με την Λίλα και τον Δημήτρη Σωτηρίου και δύο χορευτές θα παρουσιάσουν το «Ονειρο στο κύμα» (10 Αυγούστου), ο Θανάσης Σαράντος θα παρουσιάσει το έργο «Ο Αμερικάνος», στο Απεντομωτήριο (27 Ιουλίου) και η Μίρκα Γεμεντζάκη θα σκηνοθετήσει τους «Θαλασσινούς Ερωτες» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (17 Αυγούστου). Συναυλία θα δώσουν, όμως και οι Δήμητρα Γαλάνη & Vassilikos – Συναυλία (18 Ιουλίου), ενώ στις φυλακές του Κάστρου η μουσική ομάδα ήχων της Καβάλας Αθύρ παρουσιάζει την παράστασή της.
Αν βρεθείτε στο φέριμποτ της γραμμής Καβάλας- Θάσου 31 Ιουλίου και 1 Αυγούστου μην ξαφνιαστείτε αν ακούσετε για έρωτες, καημούς και βάσανα. Οι ηθοποιοί Νένα Μεντή, Ελένη Κοκκίδου, Μάκης Παπαδημητρίου, Δημήτρης Λιγνάδης, Σοφία Φιλιππίδου και Νίκος Κουρής θα διαβάζουν κείμενα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη για τη θάλασσα, ενώ άλλα κείμενα αυτή τη φορά σε ναούς και ταβέρνες θα διαβάσουν οι ηθοποιοί Μηνάς Χατζησάββας, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Νίκος Καραθάνος και Γιώργος Γάλλος στις 14 Αυγούστου, στον Αγιο Ιωάννη, στην Παναγία και στον Προφήτη Ηλία. Στο μουσικό σύμπαν του Παπαδιαμάντη θα μας ταξιδέψει και το μουσικό σχήμα «Εν Χορδαίς» στις 8 Αυγούστου στο Θεατράκι Μωχάμετ Αλη. Ακόμα η Πειραματική Σκηνή του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας θα παρουσιάσει μια δική της παραγωγή – αφιέρωμα στον Παπαδιαμάντη, όπως και η ερασιτεχνική θεατρική ομάδα «X-οδός« της Καβάλας, οι αδελφοί Πέτρος και Γρηγόρης Παπαεμμανουήλ και η Βυζαντινή Χορωδία «Δομέστικοι της Δράμας» θα παρουσιάσουν τον «Βυζαντινό Παπαδιαμάντη», ο Βασίλης Παπαβασιλείου θα διαβάσει το διήγημά του «Ερμη στα ξένα» και ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης το διήγημά του «Υπό την βασιλικήν δρυν». Οπως τα προηγούμενα δύο χρόνια, ο Μάνος Ελευθερίου και ο Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος γράφουν και παρουσιάζουν κείμενα, ειδικά για το Φεστιβάλ, ενώ φέτος γράφει και παρουσιάζει το κείμενό του «Η Θάσος του Παπαδιαμάντη» ο Βασίλης Βασιλικός. Η αυλαία θα πέσει με τη συναυλία των Μαρία Φαραντούρη και Αλκίνοου Ιωαννίδη -θα μελοποιήσει από το ΙΖ κεφάλαιο έως το φινάλε, τη «Φόνισσα»- στις 20 Αυγούστου.
Και μετακλήσεις
Θα υπάρξουν, όμως, και μετακλήσεις. Οι τρεις παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων, «Σκηνοβάτες» σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή (29 & 30 Ιουλίου), «Ηρακλής Μαινόμενος» του Ευριπίδη (12 & 13 Αυγούστου) σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού και «Παραμύθι χωρίς όνομα» της Πηνελόπης Δέλτα (22 Αυγούστου), από την Παιδική Σκηνή, σε σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαργιά. Το ΚΘΒΕ με τη θερινή του παραγωγή «Μικρά Διονύσια» σε σύνθεση κειμένων Κώστα Γεωργουσόπουλου και σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα & Γρηγόρη Καραντινάκη (21, 22 Ιουλίου) και τα «Υπηρέτης δύο Αφεντάδων» του Κάρλο Γκολντόνι (16 & 17 Ιουλίου), με τον Βασίλη Χαραλαμπόπουλο σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα από το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης, «Οθέλλος» του Σέξπιρ (24 & 25 Ιουλίου) με τον Γιώργο Κιμούλη και τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη, «Ειρήνη» του Αριστοφάνη (5 & 6 Αυγούστου) με τον Πέτρο Φιλιππίδη από τη Θεατρική Διαδρομή, «Αμλετ» του Σέξπιρ (9 Ιουλίου) με τον Αιμίλιο Χειλάκη σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη από την 5η εποχή.

http://www.agelioforos.gr/default.asp?pid=7&ct=75&artid=92351
..................................................................................................................................................................