Την Κυριακή των Βαίων βρεθήκαμε πάνω απο τον κάβο της Αγίας Μαρίνας στην Αίγινα, σ'ένα λόφο με πανοραμική θέα προς την θάλασσα που βρίσκεται το ιερό της Αφαίας.
΄Ενα μνημείο που δηλώνει ότι στην θέση του γινόταν η λατρεία της Θεότητας κατα τα προιστορικά χρόνια γύρω στο 1300 Π.Χ.
Αποτελεί σήμερα τον καλύτερα διατηρημένο στην Ελλάδα αρχαικό ναό και θεωρείται ως η κορυφαία δημιουργία της αρχαικής αρχιτεκτονικής.
Ο ναός σχετίζεται με μια γυναικεία θεότητα της γονιμότητας, όπως αποδεικνύεται απο τα ευρήματα που έφερε το φως η ανασκαφική έρευνα
Αρχικά θεωρούνταν ότι ο ναός της Αφαίας είχε ιδρυθεί προς τιμήν της Αθηνάς, που η μορφή της δέσποζε στα δύο αετώματα.
Αργότερα όμως κατά τις ανασκαφές των Γερμανών αρχαιολόγων(1901), βρέθηκε μία επιγραφή στην οποία αναφέρεται το όνομα της τοπικής θεάς Άφας και έτσι αποδείχθηκε πως το ιερό ήταν αφιερωμένο στην Αφαία και όχι στην Αθηνά.
Οι μύθοι αναφέρουν ότι η Αφαία, που ταυτίζεται με την Βριτόμαρτι, θυγατέρα του Δία και της Κάρμης, για να γλιτώσει απο τον Μίνωα, που την είχε ερωτευθεί, έπεσε στην θάλασσα και βγήκε στην Αίγινα όπου κι'εγινε άφαντη(=Αφαία) σε ένα άλσος.
Εκεί κρύφτηκε σε μια σπηλιά, πιθανώς σε αυτή που υπάρχει στην βορειανατολική γωνία του αρχαικού περιβόλου και στην οποία βρέθηκαν πολλά πήλινα ειδώλια και άλλα αντικείμενα των μυκηναικών χρόνων.
Κατά τα ιστορικά χρόνια κοντά στον χώρο που συνδέεται με την προιστορική λατρεία χτίστηκαν τρεις ναοί σε διαφορετικές περιόδους, στην ίδια θέση.
Απο τον πρώτο ναό, που χρονολογείται στις αρχές των 6ου αιώνα Π.Χ. σώζονται μόνο ίχνη θεμελίωσης.
Ο δεύτερος ναός ήταν μεγαλύτερος και μπροστά απο την ανατολική πλευρά του υπήρχε βωμός.
Ο ναός που σώζεται σήμερα είναι ο τρίτος στην σειρά, που χτίστηκε γύρω στο 500 π.χ.
Είναι δωρικός περίπτερος με 6 κίονες στις στενές πλευρές και 12 στις μακρές.
Απο δύο κίονες υπάρχουν στον πρόδομο και οπισθόδρομο ανάμεσα σε παραστάδες ενώ δύο δίτονες δωρικές κιονοστοιχίες στηρίζουν την στέγη.
Οι μετόπες του ναού λείπουν και ίσως λαφυραγωγήθηκαν κατά τους ρωμαικούς χρόνους.
Η ύπαρξη του ναού σημειώνεται απο τον Παυσανία τον 2ο αιώνα Μ.Χ.
Γύρω στο 3ο αιώνα Μ.Χ αφαιρέθηκαν οι μεταλλικοί σύνδεσμοι που συγκρατούσαν τα αρχιτεκτονικά μέλη του ναού και έτσι κάποια τμήματά του κατέρρευσαν
Τα αετώματα, οι κίονες τα τρίγλυφα κλπ είναι φτιαγμένα όλα απο ντόπιο ασβεστόλιθο ενώ όλα τα υπόλοιπα όπως τα γλυπτά των αετωμάτων και τα ακρωτήρια είναι όλα απο μάρματο της Πάρου και φέρουν χρώμα.
Τα αετώματα του ναού της Αφαίας που χρονολογούνται απο το 490-480 Π.Χ. ήταν διακοσμημένα με παραστάσεις απο μάχες στην Τροία παρουσία της θεάς Αθηνάς , η μορφή της οποίας κυριαρχούσε στο μέσον και των δύο αετωμάτων.
Στο ανατολικό αέτωμα παριστανόταν η εκστρατεία του Ηρακλή κατά του βασιλιά Λαομέδοντα και στο δυτικό η εκστρατεία των Ελλήνων με αρχηγό τον Αγαμέμνονα κατά της Τροίας του Πριάμου. Τμήμα του ανατολικού αετώματος καταστράφηκε μετά τους περσικούς πολέμους, ίσως απο κεραυνό!
Όσα αγάλματα σώθηκαν στήθηκαν στον περίβολο του ιερού, ενώ τα κατεστραμμένα τάφηκαν κατά την συνήθεια των αρχαίων.
Νέα σύνθεση με παράσταση μάχης και την Αθηνά και πάλι στο μέσον αντικατέστησε την παλιά. Τα γλυπτά των αετωμάτων βρέθηκαν κατα την ανασταφή που έγινε το 1811 απο τον Λουδοβίκο Α΄βασιλιά της Βαυαρίας και πατέρα του Όθωνα, ο οποίος μετέφερε στην γλυπταποθήκη του Μονάχου, όπου εκτίθενται μέχρι σήμερα.
Τμήματα απο το καταστραμμένο ανατολικό αέτωμα βρέθηκαν κατά τις ανασκαφές του Furtwangler και εντίθενται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.
Γύρω απο το Ιερό υπάρχει περίβολος, στα νοτιοανατολικά του οποίου ανοίγεται ένα μεγάλο πρόπυλο.
Ανατολικά του προπύλου έχουν αποκαλυφθεί λείψανα κτισμάτων (λουτρά, οίκημα ιερέων κ.ά)
Ο ναός της Αφαίας υπήρξε ένα εκπληκτικό αρχιτεκτονικό δημιούργημα για την εποχή του και θεωρείται ότι στάθηκε ναός-πρότυπο για τους αρχιτέκτονες του Παρθενώνα: Ικτίνο και Καλλικράτη.
Μέσα απο τις μαγικά τραγούδια των πουλιών του πευκοδάσους που προστατεύει τον Ναό κατηφορίσαμε ...και τότε ένα πουλί κοντοκοκκινολαίμικο ήρθε στάθηκε πάνω σε μια αρχαία πέτρα
κι'άρχισε να τραγουδά:
Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει
μήδε αλυσίδα στου Ρωμιού και στου αγεριού το πόδι
Εδώ το φως, εδώ ο γιαλός χρυσές γαλάζιες γλώσσες
στα βράχια ελάφια πελεκάν, τα σίδερα μασάνε
Μικρό πουλί τριανταφυλλί δεμένο με κλωστίτσα
μετα σγουρά φτεράκια στον ήλιο πεταρίζει
Κι αν το τηράξεις μια φορά θα σου χαμογελάσει
κι αν το τηράξεις δυο και τρεις θ'αρχίσεις το τραγούδι
Στον δρόμο μας συναντήσαμε και το σπίτι του μεγάλου συγγραφέα μας Νίκου Καζαντζάκη, στο οποίο συχνά κατέφευγε για να βρει την εσωτερική γαλήνη του, ν'απομονωθεί, έχοντας μοναδικό σύντροφο τους ήχους της θάλασσας που ανοίγεται μεγαλόπρεπα μπροστά του.
Σ'αυτό το πέτρινο σπίτι ο Καζαντζάκης κατάφερε ν' εμπνευστεί και να γράψει τα λογοτεχνικά αριστουργήματά του!
Ο καιρός εχθρός της μικρής απόδρασής μας άνοιξε και άφησε τις βρύσες των ουρανών να τρέχουν όλη μέρα πάνω απο τα κεφάλια μας!
Όμως αυτό δεν στάθηκε ικανό για να μας εμποδίσει να χαρούμε την ομορφιά του γραφικού αυτού ψαροχωριού, να σταθούμε και να κάτσουμε να γευτούμε τους ψαρομεζέδες του.
Να περπατήσουμε στα ζωγραφιστά στο χέρι σοκκάκια του που έγιναν μικροί καταρράκτες και έπλυναν όλα τα σκαλοπάτια του χωριού...
Έπλυναν και το περίβολο της μικρής εκκλησούλας, που στέκει καταμεσίς του χωριού και χαιρετά καθημερινά τους ψαράδες
Η μικρή βόλτα με την ομπρέλλα στο χέρι μας αποζημίωσε....και αυθόρμητα το singing in the rain έγινε ο σκοπός της παρέας...
Πώς να μην σταθείς ν'αγναντέψεις αυτη την μαγευτική μελαγχολία?!
Να μη ζητήσεις να τσαλαβουτήσεις μέσα στις αυτοσχέδιες μικρές λιμνούλες
Να μην κοιτάξεις το κόκκινο πηγάδι της αυλής...ξεχασμένο εκεί απο μια άλλη εποχή
Να μη μπλεχτείς στα δίχτυα του ψαρά...
Να επιθυμήσεις ελληνικό καφέ στο μπρίκι ψημένο στην χόβολη...
και αγνάντι την ομορφιά απ'αυτό το τραπεζάκι!
Να μυρίσεις πασχαλιάτικα λουλούδια ανεβασμένα με τις γλάστρες τους στα πρεβάζια και κρεμασμένα απο τα καλαμωτά υπόστεγα...
Παντού, σε κάθε γωνιά, σε κάθε γλαστράκι, σε κάθε παρτέρι, η Ανοιξη παρούσα πολύχρωμη και μυρωδάτη με τις σταγόνες της βροχής...
και τα κατάρτια των ιστιοφόρων ακίνητα θαρρείς αντιστέκονται πεισματικά στο ανοιξιάτικο μπουρίνι...
Η όμορφη Αίγινα, το δεύτερο μεγαλύτερο νησάκι του Αργοσαρωνικού μας
Η πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας, το 1828, με πρώτο κυβερνήτη τον Ιωάννη Καποδίστρια!
Μας αποχαιρέτισε με τον Άσπρο Αη Νικόλα του....
Εκεί στην πόρτα του καλωσορίσματος και του αποχωρισμού του μικρού λιμανιού...
Αποτελεί σήμερα τον καλύτερα διατηρημένο στην Ελλάδα αρχαικό ναό και θεωρείται ως η κορυφαία δημιουργία της αρχαικής αρχιτεκτονικής.
Αργότερα όμως κατά τις ανασκαφές των Γερμανών αρχαιολόγων(1901), βρέθηκε μία επιγραφή στην οποία αναφέρεται το όνομα της τοπικής θεάς Άφας και έτσι αποδείχθηκε πως το ιερό ήταν αφιερωμένο στην Αφαία και όχι στην Αθηνά.
Οι μύθοι αναφέρουν ότι η Αφαία, που ταυτίζεται με την Βριτόμαρτι, θυγατέρα του Δία και της Κάρμης, για να γλιτώσει απο τον Μίνωα, που την είχε ερωτευθεί, έπεσε στην θάλασσα και βγήκε στην Αίγινα όπου κι'εγινε άφαντη(=Αφαία) σε ένα άλσος.
Εκεί κρύφτηκε σε μια σπηλιά, πιθανώς σε αυτή που υπάρχει στην βορειανατολική γωνία του αρχαικού περιβόλου και στην οποία βρέθηκαν πολλά πήλινα ειδώλια και άλλα αντικείμενα των μυκηναικών χρόνων.
Απο τον πρώτο ναό, που χρονολογείται στις αρχές των 6ου αιώνα Π.Χ. σώζονται μόνο ίχνη θεμελίωσης.
Ο δεύτερος ναός ήταν μεγαλύτερος και μπροστά απο την ανατολική πλευρά του υπήρχε βωμός.
Ο ναός που σώζεται σήμερα είναι ο τρίτος στην σειρά, που χτίστηκε γύρω στο 500 π.χ.
Απο δύο κίονες υπάρχουν στον πρόδομο και οπισθόδρομο ανάμεσα σε παραστάδες ενώ δύο δίτονες δωρικές κιονοστοιχίες στηρίζουν την στέγη.
Η ύπαρξη του ναού σημειώνεται απο τον Παυσανία τον 2ο αιώνα Μ.Χ.
Γύρω στο 3ο αιώνα Μ.Χ αφαιρέθηκαν οι μεταλλικοί σύνδεσμοι που συγκρατούσαν τα αρχιτεκτονικά μέλη του ναού και έτσι κάποια τμήματά του κατέρρευσαν
Τα αετώματα του ναού της Αφαίας που χρονολογούνται απο το 490-480 Π.Χ. ήταν διακοσμημένα με παραστάσεις απο μάχες στην Τροία παρουσία της θεάς Αθηνάς , η μορφή της οποίας κυριαρχούσε στο μέσον και των δύο αετωμάτων.
Νέα σύνθεση με παράσταση μάχης και την Αθηνά και πάλι στο μέσον αντικατέστησε την παλιά. Τα γλυπτά των αετωμάτων βρέθηκαν κατα την ανασταφή που έγινε το 1811 απο τον Λουδοβίκο Α΄βασιλιά της Βαυαρίας και πατέρα του Όθωνα, ο οποίος μετέφερε στην γλυπταποθήκη του Μονάχου, όπου εκτίθενται μέχρι σήμερα.
Γύρω απο το Ιερό υπάρχει περίβολος, στα νοτιοανατολικά του οποίου ανοίγεται ένα μεγάλο πρόπυλο.
Ο ναός της Αφαίας υπήρξε ένα εκπληκτικό αρχιτεκτονικό δημιούργημα για την εποχή του και θεωρείται ότι στάθηκε ναός-πρότυπο για τους αρχιτέκτονες του Παρθενώνα: Ικτίνο και Καλλικράτη.
κι'άρχισε να τραγουδά:
Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει
μήδε αλυσίδα στου Ρωμιού και στου αγεριού το πόδι
Εδώ το φως, εδώ ο γιαλός χρυσές γαλάζιες γλώσσες
στα βράχια ελάφια πελεκάν, τα σίδερα μασάνε
Μικρό πουλί τριανταφυλλί δεμένο με κλωστίτσα
μετα σγουρά φτεράκια στον ήλιο πεταρίζει
Κι αν το τηράξεις μια φορά θα σου χαμογελάσει
κι αν το τηράξεις δυο και τρεις θ'αρχίσεις το τραγούδι
Σ'αυτό το πέτρινο σπίτι ο Καζαντζάκης κατάφερε ν' εμπνευστεί και να γράψει τα λογοτεχνικά αριστουργήματά του!
Και νά'σου που ξεπρόβαλε εμπρός μας η όμορφη Πέρδικα!
Η μικρή βόλτα με την ομπρέλλα στο χέρι μας αποζημίωσε....και αυθόρμητα το singing in the rain έγινε ο σκοπός της παρέας...
Να επιθυμήσεις ελληνικό καφέ στο μπρίκι ψημένο στην χόβολη...
Και απ'αυτό..!
Και απ'αυτό...κι'απ'αυτό!!!
Κι η ημέρα ακόμα και η πιο άδικη σου αφήνει στην τσέπημιαν ασπρογάλαζη σημαιούλα απ'την γιορτή της θάλασσας
σου αφήνει στο στόμα μια γουλιά ξάστερο αγέρα
σου αφήνει στα μάτια το ευχαριστώ δυο ματιών
που κοίταξαν μαζί σου την ίδια πέτρα,
που μοιράστηκαν δίκαια τον ίδιο πόνο το ίδιο σύγνεφο, τον ίδιο ίσκιο..!
σου αφήνει στο στόμα μια γουλιά ξάστερο αγέρα
σου αφήνει στα μάτια το ευχαριστώ δυο ματιών
που κοίταξαν μαζί σου την ίδια πέτρα,
που μοιράστηκαν δίκαια τον ίδιο πόνο το ίδιο σύγνεφο, τον ίδιο ίσκιο..!
Γ. ΡΊΤΣΟΣ
.............................................................................................................................................................
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου